[ Pobierz całość w formacie PDF ]
okresie, kiedy Mascha-dow był uznawanym na świecie, legalnym prezydentem. Nie uchroniło to Chasuchanowa przed
nałożeniem nań kary 12 lat więzienia, i to właśnie za służbę Maschado-wowi w tamtym okresie. Jak przyznał Sąd
Najwyższy Republiki Osetii Północnej - Alanii, zeznania obciążające Maschadowa wymuszono na Chasuchanowie w
trakcie dochodzenia wstępnego, przez zastosowanie barbarzyńskich tortur. Zapis tych posiedzeń sądu, w którym
przyznano, że tortury były stosowane, przekazano następnie Amnesty International - organizacja wciąż pracuje nad tą
sprawÄ….
4. Rosyjski kodeks postępowania karnego przewiduje, że oskarżony powinien mieć dostęp do obsługi prawnej
niezależnie od swojej wypłacalności. Tymczasem podczas drugiej wojny czeczeńskiej agendy egzekwowania prawa
zaczęły wykorzystywać system do narzucania oskarżonym obrońców, którzy w większości przypadków byli dawnymi
pracownikami tych agend. Takich ludzi określa się mianem adwokatów-wtyczek". Są to zarazem prawnicy stale
współpracujący z FSB i dzięki temu lepiej rozumiejący jej wymagania niż położenie osób, których mają w założeniu
bronić. Reprezentowana przez takich adwokatów funkcja ma być realizowana w sytuacjach, gdy prawo wymaga
obecności prawnika lub adwokata. Oficerowie FSB powołują również adwokatów-wtycz-ki" do reprezentowania
podejrzanych uprowadzonych przez tę służbę. Krewni wiedzą tyle, że członek ich ro-
336
dziny zniknÄ…Å‚. FSB celowo go ukrywa, nie informujÄ…c rodziny o miejscu jego przetrzymywania, ani o rodzaju
kierowanych przeciw niemu zarzutów. Często nie dochodzi do sformułowania formalnego oskarżenia. Zatrzymanie
takiej osoby jest bezprawne, lecz w ten sposób zapobiega się zorganizowaniu przez jego rodzinę obrońcy. Takie ofiary
mogą znikać" na całe tygodnie lub nawet miesiące; w przypadku Chasuchanowa było to pół roku. W tym czasie
biciem zmusza się tych ludzi do składania zeznań, właśnie tak, jak to się przydarzyło Chasu-chanowowi. Jego rodzina
nie miała pojęcia, co się z nim dzieje ani gdzie on się w ogóle podziewa. Wszystkie organy egzekwowania prawa i
agencje bezpieczeństwa republiki zaprzeczały, że przetrzymują kogokolwiek o takim nazwisku, podczas gdy faktycznie
Chasuchanow był torturowany przez FSB, mimo że ustanowiono dla niego adwokata.
5. Czejwony Krzyż często nie może wykonywać swoich zadań, gdyż władze rosyjskie wstrzymują pozwolenia na
odwiedziny w więzieniach.
6. Abdullah hamząjew zmarł w Moskwie w czerwcu 2004 roku, po ciężkiej chorobie. W trakcie procesu Budano-wa
wywierano na niego niesłychaną presję, żeby występował przeciwko oskarżonemu i wszystkiemu, co ten sobą
reprezentuje. Grożono Chamzajewowi karą, zaś członkowie jego rodziny byli zastraszani zarówno przez nacjonalistów
rosyjskich z paramilitarnych grup ekst-re-mistycznych, jak i przez oficerów - kolegów Budanowa. W czasie rozprawy
hamząjew miał kilka ataków serca, po których odwożono go do szpitala. Pewnego razu doznał zawału i był w stanie
śmierci klinicznej, ale pózniej zdołał powrócić na salę rozpraw. Udało mu się dopilnować, aby Budanowa skazano na
długoletnie więzienie
337
w realność którego to rozwiązania wiosną 2000 roku wierzyło bardzo niewielu.
7. Ważne jest zrozumienie przyczyn zmiany kierunku postępowania sądowego w tym wypadku, w stronę zgodnej z
przepisami prawa sprawiedliwości. W przypadku sprawy Budanowa ekspertyzy psychologiczne i psychiatryczne
okazały się mieć zasadnicze znaczenie. Kiedy wydawało się, że może on zostać zwolniony z aresztu od razu na sali
sądowej, Ośrodek Praw Obywatelskich Memoriał", wespół z dyrektorem Niezależnego Towarzystwa
Psychiatrycznego w Rosji, prof. Jurijem Sawienką, wystosował prośbę do niemieckich kolegów tego ostatniego o
opracowanie dla potrzeb rozprawy ekspertyzy opartej o udokumentowane świadectwa. Równocześnie prawnicy
stwierdzili przed sądem, że nie ufają działającym z pobudek politycznych rosyjskim ekspertom od psychiatrii i zażądali
oficjalnego zaproszenia zagranicznych psychiatrów, cieszących się szacunkiem w skali międzynarodowej, do
wniesienia swego udziału w przewód sądowy. Mimo że sędzia odmówił temu żądaniu, niemieccy psychiatrzy wkrótce
przedstawili swoje wnioski, które przekazano członkom Bundestagu. Przyniosło to taki skutek, że politycznie
stronnicze ekspertyzy rosyjskich psychiatrów znalazły się w centrum uwagi i zostały skonfrontowane z wnioskami
specjalistów niemieckich. Następnie Gerhard Schróder podjął temat w rozmowie z Putinem, który - przy raczej
skromnym wyczuleniu na opinię publiczną we własnym kraju -jest wysoce wrażliwy na krytykę płynącą z zagranicy.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]